Khi bạn không còn muốn đi làm
Sau một thời gian dài nỗ lực, bạn cảm thấy mình không còn yêu thích công việc nữa. Ý nghĩ “Ước gì mình không phải đi làm” lặp đi lặp lại trong tâm trí bạn vào mỗi sáng.
Tôi từng trãi qua tình trạng chán nản này năm năm trước. Sau hơn mười lăm năm làm việc trong các doanh nghiệp truyền thống, tôi thấy mình đi làm hàng ngày như một cái máy. Tôi đã đạt những mục tiêu nghề nghiệp mà nhiều người mơ ước, nhưng viễn cảnh phải tiếp tục thực hiện các công việc hiện tại tuần này qua tuần khác, năm này qua năm khác, bắt đầu trở nên nặng nề. Công việc hàng ngày của tôi trở nên nhạt nhẽo đến mức mỗi sáng tôi đều thấy uể oải khi phải thức dậy đi làm.
Chắc chắc nhiều người đã từng trải qua điều đó. Sau một thời gian dài nỗ lực, bạn cảm thấy mình không còn yêu thích công việc nữa. Ý nghĩ “Ước gì mình không phải đi làm” lặp đi lặp lại trong tâm trí bạn vào mỗi sáng. Bạn như được giải thoát khi rời khỏi công ty. Mỗi sáng thứ Hai đầu tuần bạn cứ có cảm giác muốn bệnh.
Đây có phải là dấu hiệu bạn cần nghỉ việc hiện tại để bắt đầu giấc mơ riêng mà bạn hằng mơ ước không? Nhưng vấn đề là, dù bạn không muốn làm việc nữa thì bạn vẫn cần tiền.
Trong bài viết này, tôi sẽ xem xét những câu hỏi phổ biến nhất:
- Tại sao chúng ta chán việc?
- Thay đổi có còn kịp không?
- Những nỗi sợ
- Làm thế nào để thay đổi nghề nghiệp ở tuổi 40 hoặc trễ hơn?
- Có cách nào không cần phải bắt đầu lại?
- Có cần phải học hành gì nữa không?
- Có nên tự kinh doanh không?
- Cuối cùng, tôi có nên thay đổi không?
Tại sao bạn chán việc?
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng phần lớn chúng ta, đặc biệt những người ở độ tuổi trung niên sẽ trải qua “cuộc khủng hoảng giữa sự nghiệp”, khi sự hài lòng trong công việc giảm sút nghiêm trọng.
Nếu bạn lâm vào tình trạng đó, bước đầu tiên để tìm ra giải pháp là dừng lại và suy ngẫm. Bằng cách hiểu được nguyên nhân gốc rễ của vấn đề, bạn có thể giải quyết vấn đề một cách hiệu quả và tránh tái diễn trong tương lai.
Những lý do khiến bạn không muốn đi làm có thể bao gồm: công việc, gia đình, sức khỏe và kỳ vọng. Mỗi lý do này đều có thể tác động đến cảm giác không muốn làm việc của bạn, có người chỉ một lý do, nhưng cũng có người là tất cả các lý do.
Làm việc trong môi trường tiêu cực
Có thể môi trường làm việc của bạn thiếu hợp tác và nhiều áp lực khiến bạn thường xuyên căng thẳng. Có thể sếp của bạn thuộc tuýp lãnh đạo chi tiết đến từng chút một trong khi bạn thích sự thoải mái và linh hoạt. Có thể công việc đòi hỏi bạn phải chịu đựng những khách hàng khó tính và bạn phải trả lời điện thoại của họ bất kể giờ giấc hoặc ngay cả trong những ngày cuối tuần. Hay tệ hơn thế nữa, bản chất và môi trường làm việc của bạn có thể thiếu đạo đức, thiếu văn minh, có những kẻ hay quấy rối và bắt nạt.
Tất cả những điều này đều có tác động tiêu cực đến sự yêu thích công việc của bạn, vì vậy, không có gì ngạc nhiên nếu bạn cảm thấy chán nản vào mỗi sáng thứ Hai.
Cuộc sống cá nhân của bạn đang có vấn đề
Điều rõ ràng là cảm xúc và cuộc sống cá nhân ảnh hưởng rất nhiều đến hiệu quả công việc của chúng ta và ngược lại. Sự căng thẳng sẽ lan truyền từ phần này sang phần khác trong cuộc sống của mỗi người. Nếu bạn đang chán việc do những khủng hoảng trong cuộc sống cá nhân, có lẽ bạn phải giải quyết chúng trước.
Sức khỏe kém
Bạn không thể làm việc tốt nếu bạn không có năng lượng. Động lực và năng lượng vốn có mối liên hệ chặt chẽ với nhau: khi bạn khỏe khoắn, bạn hứng thú với việc đi làm hơn. Khi bạn không khỏe, ngày làm việc của bạn sẽ dài và mệt mỏi hơn.
Vì vậy, để đi làm không trở thành gánh nặng, bạn cần chăm sóc sức khỏe của mình. Ngủ đủ giấc, ăn nhiều loại thực phẩm lành mạnh, tập thể dục đều đặn và đi bác sĩ khi bị bệnh sẽ giúp bạn duy trì niềm vui công việc
Đừng bỏ qua giờ nghỉ giữa ngày, đi bộ nhẹ nhàng quanh nơi làm việc cũng là một cách để bạn tăng cường vận động nếu bạn phải làm việc trong văn phòng cả ngày.
Đừng quên ngủ đủ giấc. Nhiều người có thói quen lên giường và nằm lướt điện thoại đến khuya. Mỗi người đều có nhu cầu ngủ khác nhau và bạn cần tìm ra thời gian ngủ tối ưu cho hạnh phúc và hiệu suất của riêng bạn.
Những kỳ vọng của bản thân và người khác
Trong khi 3 lý do kể trên rất dể nhận biết, rất khó nhận biết lý do thứ tư này, đặc biệt khi nó là tổng hợp của sự thất vọng, cảm giác mất mát và những khủng hoảng của tuổi trung niên.
Tuổi trung niên thường là giai đoạn khó khăn nhất trong cuộc đời. Nhà kinh tế học David Blanchflower và Andrew Oswald đã phát hiện ra vào năm 2008 rằng sự hài lòng trong cuộc sống có dạng hình chữ U cong nhẹ, bắt đầu ở mức cao khi còn trẻ, chạm đáy ở độ tuổi giữa 40, rồi phục hồi khi chúng ta già đi. Mô hình này rất mạnh mẽ trên toàn thế giới, ảnh hưởng đến cả nam và nữ. Và nó vẫn tồn tại khi chúng ta điều chỉnh các biến số khác, chẳng hạn như việc làm cha mẹ.
Đa số chúng ta bắt đầu từ mong muốn một công việc có thu nhập cao. Cuối cùng thì chẳng phải chúng ta đi làm là vì tiền sao? Qua tuổi 40, khi nhìn lại cuộc sống của mình, trong lòng chúng ta gợi lên – đôi khi với sự nhẹ nhõm nhưng đôi khi với sự hối tiếc – những con đường đã không được chọn. Khi cuộc sống tiếp diễn, các trách nhiệm rõ ràng, các lựa chọn bị hạn chế và các quyết định trong quá khứ tạo ra giới hạn cho chúng ta. Và thường thì vào giữa sự nghiệp, chúng ta mới thừa nhận những nỗi đau khi bỏ lỡ và cuộc sống mà chúng ta không bao giờ muốn sống.
Ở tuổi trung niên, chúng ta đã trau dồi một tính cách nghề nghiệp được xác định rõ ràng, thường phù hợp với kỳ vọng thành công của xã hội. Mặc dù tính cách này có thể giúp ích rất nhiều cho bạn nhưng nó cũng có thể dẫn đến cảm giác không hài lòng và buồn chán khi quỹ đạo cuộc sống không phù hợp với con người thật của bạn.
Trong trường hợp của tôi, tôi đã muốn trở thành một người viết sách là làm đồ chơi cho trẻ em khi còn nhỏ, sau đó tôi nghĩ đến việc trở thành một nhà báo, nhưng đến khi tôi vào đại học, tôi đã chọn quản lý doanh nghiệp. Trong 15 năm tiếp theo, tôi không nghĩ nhiều về các con đường sự nghiệp khác. Tôi cứ thế mà tiến lên với chọn lựa mà mọi người đều thấy hợp lý. Nhưng ở tuổi 45, sau khi vượt qua những rào cản trên đường đua sự nghiệp, tôi dừng lại và nhận ra rằng những gì tôi đang làm không phù hợp với con người thật của tôi và tôi chưa bao giờ làm được những điều mà tôi từng muốn.
Tại sao chúng ta cảm thấy mất mát về cuộc sống không được sống hoặc nghề nghiệp mà chúng ta sẽ không theo đuổi? Chúng ta cảm thấy hối tiếc, ngay cả khi mọi thứ diễn ra tốt đẹp, bởi vì các giá trị nhận ra được từ những lựa chọn khác nhau là không giống nhau. Ngay cả khi bạn biết rằng công việc hiện tại đang mang lại thu nhập tốt, bạn vẫn trải qua những mất mát: thời gian cho gia đình, sự yêu thích sáng tạo và sự tự do trong công việc.
Vẫn còn một khía cạnh khác của hối tiếc: những sai lầm, bất hạnh và thất bại. Mỗi nghề nghiệp đều có những bước ngoặt sai lầm, và một số người gặp thất bại nhiều những người khác. Ở tuổi trung niên, chúng ta thấy mình bắt đầu suy ngẫm một cách buồn bã về những gì đã xảy ra. Chúng ta ước mình có thể thay đổi quá khứ và luôn tự chất vấn tại sao chúng ta lại mắc những sai lầm không đáng có.
Nhưng chấp nhận những gì chúng ta không thể thay đổi chỉ là một phần của vấn đề mà chúng ta phải đối mặt khi chúng ta đi xuống đường cong chữ U. Với nhiều người, sự khó chịu ở giữa sự nghiệp không phải là sự hối tiếc về quá khứ mà là cảm giác vô ích trong hiện tại. Công việc quen thuộc và nhàm chán có thể dẫn đến cảm giác trống rỗng trong chuỗi các công việc mà bạn phải làm mỗi ngày. Mặc dù cần thiết, nhưng chúng ta không còn nhìn thấy điều gì đó mới mẻ hay tích cực trong công việc. Chúng ta chỉ cảm thấy nhàm chán và bế tắc.
Thay đổi có còn kịp không?
Tất nhiên tôi sẽ nói với bạn rằng không bao giờ là quá muộn để thay đổi nghề nghiệp hay công việc. Nhưng chỉ có bạn mới phải chịu trách nhiệm về quyết định của mình.
Lợi thế tuyệt vời của sự thay đổi nghề nghiệp khi bạn không còn trẻ là bạn đã phát triển được nhiều kỹ năng và kinh nghiệm, bạn đã thấy được phần nào thế giới công việc và với sự sáng suốt, bạn có thể vạch ra một con đường mới thực sự hiệu quả cho mình.
Khi tôi quyết định thay đổi nghề nghiệp, mọi việc không dể dàng và tôi đã phải đương đầu với những khó khăn như giảm thu nhập, học lại nhiều thứ mới, những áp lực trong môi trường làm việc mới,… Tôi trả giá cho chọn lựa của mình trong 3 năm tiếp theo. Nhưng tôi không hối tiếc. Tất cả những gì tôi đã làm đều không lãng phí. Tôi có thể nhận thức rõ ràng hơn về bản thân để vạch ra một con đường sử dụng các kỹ năng của mình để phát triển công việc mới mà tôi cảm thấy hứng thú và có nhiều giá trị hơn.
Những nỗi sợ
Viễn cảnh thay đổi luôn tạo ra những nỗi sợ hãi.
“Sẽ không có ai thuê tôi ở độ tuổi 50.”
“Tôi không có thời gian hoặc tiền để đi học lại.”
“Chắc gì có công việc khác lương bằng như hiện nay.”
“Tôi quá già để học điều gì mới.”
“Tôi được đào tạo để làm abc, giờ làm sao tôi làm được xyz…”
Bạn không phải là người duy nhất có những lo lắng này. Chúng xuất phát từ nỗi sợ hãi nhiều hơn là thực tế.
Chúng ta sợ phá hủy cuộc sống mà chúng ta đã tạo ra. Chúng ta thường gắn bó sâu sắc với công việc hiện tại. Việc thay đổi nghề nghiệp đồng nghĩa với việc từ bỏ những gì chúng ta đã xây dựng bấy lâu nay, từ sự nghiệp ổn định đến các mối quan hệ xã hội. Điều này khiến chúng ta lo lắng về tương lai tài chính và lo sợ làm ảnh hưởng đến cuộc sống gia đình.
Chúng ta sợ làm phiền người khác. Khi bạn quyết định thay đổi, những người xung quanh, đặc biệt là gia đình và bạn bè, có thể không đồng tình hoặc lo lắng cho bạn. Bạn sợ làm họ thất vọng hoặc khiến mối quan hệ trở nên căng thẳng.
Sợ phải bắt đầu lại từ đầu cũng là một nỗi sợ điển hình. Việc chuyển sang một lĩnh vực hoàn toàn mới có thể khiến bạn cảm thấy mình như một người mới bắt đầu. Bạn lo lắng về việc không thể cạnh tranh với những người trẻ tuổi hơn hoặc không có đủ kinh nghiệm để thành công.
Sợ những điều chúng ta chưa biết hay sợ khi thực hiện một thay đổi lớn là điều tự nhiên, đặc biệt là khi liên quan đến sự nghiệp. Điều quan trọng là phải thừa nhận nỗi sợ của bạn và thực hiện các bước để chế ngự nó.
Thay đổi nghề nghiệp cũng có thể là một đòn giáng vào sự tự tin của bạn, đặc biệt là nếu bạn lại bắt đầu từ dưới đáy của nấc thang. Chính vì vậy, hãy nhớ rằng bạn có những kỹ năng và kinh nghiệm sẽ có giá trị trong sự nghiệp mới của bạn.
Và thực tế là thay đổi công việc hay nghề nghiệp giữa sự nghiệp dể dàng hơn rất nhiều so với lúc bạn mới bắt đầu.
Làm thế nào để thay đổi?
Sự thay đổi nghề nghiệp ở tuổi trung niên có thể giống như lên một chuyến tàu một chiều, nhưng đó là một quyết định bắt nguồn từ sự tự tin và quyết tâm. Mặc dù có vẻ mạo hiểm nhưng đó là một bước chủ động hướng tới một cuộc sống trọn vẹn và có chủ đích hơn.
Điều quan trọng nhất là bạn cần làm rõ điều bạn muốn và điểm mạnh của bạn.
Hầu hết mọi người không thực sự rõ ràng về điều này. Họ có thể biết những thứ ghi trong sơ yếu lý lịch của họ như chuyên ngành đào tạo hoặc các kỹ năng, nhưng họ không biết rõ các giá trị cốt lõi và điểm mạnh của họ.
Chỉ khi bạn biết điều gì khiến bạn hạnh phúc và điều gì bạn thực sự làm tốt thì bạn mới có thể tìm ra hành trình phù hợp với mình.
Kế đến, bạn có khả năng định hình con đường sự nghiệp của riêng mình. Đừng để những kỳ vọng của xã hội chi phối sự lựa chọn của bạn. Thay vào đó, hãy tập trung vào những gì thực sự quan trọng với bạn và theo đuổi sự nghiệp phù hợp với giá trị và niềm đam mê của bạn.
Khi bạn quyết định thay đổi, hãy tìm hiểu và chuẩn bị thật cẩn thận. Điều đó sẽ giúp bạn vượt qua tình trạng bất ổn và khôi phục lại niềm vui trong công việc nhanh hơn.
Sự thay đổi nghề nghiệp ở tuổi trung niên có thể là chất xúc tác cho sự thay đổi tích cực trong các lĩnh vực khác của cuộc sống. Nó có thể giúp bạn đưa ra những lựa chọn có chủ ý, xác định lại các ưu tiên của mình và tạo ra một cuộc sống phản ánh đúng khát vọng của bạn.
Có cách nào không cần bắt đầu lại?
Nhiều người thường bị mắc kẹt khi cố gắng tìm ra những gì họ có thể làm. Họ không muốn quay lại trường học để học kỹ năng mới Họ không muốn bắt đầu lại từ bậc thang thấp nhất.
Thông thường, có nhiều lựa chọn công việc khác nhau trong cùng một lĩnh vực mà có thể bạn chưa từng khám phá hoặc thậm chí nghe đến.
Bạn cũng đã đạt được nhiều kỹ năng nghề nghiệp mà bạn thậm chí không nhận ra. Đó là nơi mà sức mạnh và nhận thức bản thân phát huy tác dụng. Vì vậy, một lần nữa, hãy tìm hiểu về điểm mạnh cốt lõi của bạn, điều gì quan trọng với bạn và những điều gì khác ngoài kia.
Hãy cố gắng khám phá bản thân. Hiểu bản thân và biết các lựa chọn của mình có thể giúp bạn tìm thấy một chút hy vọng.
Có cần phải học hành nữa không?
Chắc chắn sẽ hữu ích khi học một số kỹ năng mới hoặc lấy một chứng chỉ đơn giản, nhưng điều đó rất khác so với việc học lại từ đầu. Có rất nhiều lựa chọn cho bạn ngoài việc quay lại trường học. Bạn không nên tốn thời gian và tiền bạc trước khi xác định rõ mình muốn làm gì và điểm mạnh cũng như tài năng tự nhiên của mình nằm ở đâu.
Tôi đã mắc sai lầm và tốn khá nhiều tiền ở điểm này. Tôi đã học như điên khi quyết định nghỉ việc và đổi nghề. Từ các lớp dạy tư duy, các khóa khởi nghiệp cho đến digital marketing. Càng học, tôi càng thấy mình thiếu nhiều kỹ năng và lẩn quẩn trong việc học mà không dám áp dụng chúng. Cho đến một ngày tôi gạt tất cả những gì tôi đang học sang một bên và thực sự bắt tay vào làm.
Hãy nhớ, bạn có rất nhiều kỹ năng có thể sử dụng và khai thác. Bạn đã sử dụng chúng ở đâu đó trong cuộc sống, nhưng có thể bạn không biết về chúng, hoặc không coi trọng chúng, hoặc không biết gọi chúng là gì.
Có nên tự kinh doanh?
Rất nhiều người thành công trong kinh doanh sau khi từ bỏ công việc làm thuê cả đời của họ. Nếu bạn đang tự hỏi liệu kinh doanh có phù hợp với mình không thì cách tốt nhất là hãy tìm hiểu về nó và đối chiếu với những gì bạn mong muốn và điểm mạnh của bạn.
Cuối cùng, tôi có nên đổi nghề không?
Chỉ có bạn mới trả lời được câu hỏi này.
Lời khuyên của tôi là đừng nên duy trì một công việc làm bạn chán nản và mệt mỏi. Tất nhiên, thay đổi công việc hay nghề nghiệp khi bạn chỉ còn vài năm nữa đến tuổi hưu sẽ là một thách thức, nhưng đó chỉ là thách thức tạm thời. Việc cố gắng làm công việc mà bạn ghét mới là thách thức dài hạn.
Theo đuổi một công việc không phù hợp năm này qua năm khác sẽ khiến bạn kiệt sức, trầm cảm và bệnh tật. Tôi đã từng trải qua điều đó.
Ít nhất khi chúng ta quyết định thay đổi một việc, bất kể là nghề nghiệp hay mối quan hệ, chúng ta sẽ không bao giờ phải hối tiếc về việc chúng ta đã can đảm nhận lãnh trách nhiệm.
Theo đuổi một công việc không phù hợp năm này qua năm khác sẽ khiến bạn kiệt sức, trầm cảm và bệnh tật. Tôi đã từng trải qua điều đó.
Tin tôi đi, nếu bạn không ngừng suy nghĩ về việc thay đổi công việc hay cảm thấy chán nản với công việc hiện tại thì bạn nên chấp nhận thách thức, vì sự chuyển đổi nghề nghiệp ở tuổi trung niên có thể là một trong những bước đi tốt nhất mà bạn từng thực hiện.
Thay đổi nghề nghiệp có thể giải phóng và tiếp thêm năng lượng rất lớn cho bạn. Bạn có thể có công việc “ổn định” nhưng lại khốn khổ và không hài lòng trong hàng thập kỷ. Thay đổi nghề nghiệp, bạn có thể có một tương lai đầy rẫy những điều chưa biết, nhưng bạn sẽ háo hức với những ý tưởng thúc đẩy bạn và thực sự mang lại cho bạn động lực trong cuộc sống. Điều quan trọng là bạn phải tự đánh giá được liệu điều đó có xứng đáng với bạn hay không, hoặc liệu bạn có lợi nhiều hơn từ việc thay đổi nghề nghiệp hay không.
Suy cho cùng, công việc là một phần quan trọng trong cuộc sống để chúng ta không chỉ kiếm tiền mà còn tìm thấy sự hài lòng, trạng thái trôi chảy và mục đích trong cuộc sống của mình. Vì vậy, hãy lắng nghe con tim của bạn.
Eydra Nguyen
